Οι μάχες μαίνονταν στο Σουδάν ώρες αφότου τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία, με διεθνή διαμεσολάβηση, για 24ωρη κατάπαυση πυρός, καθώς δυνάμεις πιστές στους δύο αντίπαλους στρατηγούς που έχουν εμπλακεί σε αιματηρή σύγκρουση για την εξουσία μάχονταν για τον έλεγχο σε βασικές τοποθεσίες στην πρωτεύουσα, κατηγορώντας η μία πλευρά την άλλη για παραβίαση της εκεχειρίας.
Η συμφωνία
Ειδικότερα, κατόπιν μεσολάβησης του Νότιου Σουδάν, οι παραστρατιωτικοί των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ), του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, ή «Χαμέτι», και οι ένοπλες δυνάμεις υπό τον στρατηγό Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, που κυβερνά το Σουδάν μετά το πραξικόπημα του 2021, δεσμεύτηκαν να τηρήσουν εκεχειρία 24 ωρών, για να απομακρυνθούν άμαχοι από τις πιο επικίνδυνες περιοχές.
Όμως τη συμφωνημένη ώρα (στις 19:00 ώρα Ελλάδας), εκρήξεις, στήλες καπνού, η οσμή του καμένου μπαρουτιού και ριπές όπλων ήταν ακόμα εκεί. «Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη κατευνασμού στο Χαρτούμ και σε άλλες περιοχές», διαπίστωσε ο ΟΗΕ το βράδυ.
Η σύγκρουση μεταξύ του στρατού τον οποίο ελέγχει ο στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν και των ισχυρών παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο ξέσπασε πριν από τέσσερις ημέρες, εκτροχιάζοντας ένα σχέδιο που έχει διεθνή υποστήριξη για τη μετάβαση στη δημοκρατία τέσσερα χρόνια μετά την πτώση του πρώην ηγέτη Ομάρ ελ-Μπεσίρ και δύο χρόνια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα.
Χθες, μετά την παραβίαση της κατάπαυσης του πυρός, στρατιωτικά αεροσκάφη πέταγαν πάνω από το Χαρτούμ και έπληξαν τέσσερα νοσοκομεία, σύμφωνα με γιατρούς. Σε όλη τη χώρα –μια από τις φτωχότερες στον κόσμο, όπου το σύστημα υγείας έχει γονατίσει εδώ και δεκαετίες– «16 νοσοκομεία έχουν τεθεί πλέον εκτός λειτουργίας».
Οι μάχες έχουν προκαλέσει αυτό που ο ΟΗΕ έχει περιγράψει ως ανθρωπιστική καταστροφή, συμπεριλαμβανομένης της σχεδόν κατάρρευσης του συστήματος υγείας. Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού του οργανισμού ανέστειλε τις λειτουργίες του μετά τον θάνατο τριών εργαζομένων του.
Ενώ οι μάχες επικεντρώνονται στην πρωτεύουσα Χαρτούμ και στην πολιτεία Νταρφούρ (δυτικά), ο Ερυθρός Σταυρός και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καλούν απεγνωσμένα τα αντίπαλα μέρη να εγγυηθούν την πρόσβαση στο σύστημα υγείας όλων όσοι το χρειάζονται. Ο επικεφαλής του ΠΟΥ, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, κατήγγειλε τις «λεηλασίες δομών υγείας» και τη «χρησιμοποίηση άλλων για στρατιωτικούς σκοπούς».
Τουλάχιστον 185 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη σύγκρουση, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τους δύο αντίπαλους ηγέτες και έκανε έκκληση για κατάπαυση του πυρός «για να επιτραπεί στους Σουδανούς να επανενωθούν με ασφάλεια με τις οικογένειες».
Στο κενό οι εκκλήσεις να τερματιστεί η σύγκρουση
Οι εκκλήσεις της G7, του ΟΗΕ, των ΗΠΑ και άλλων να τερματιστεί η σύγκρουση έπεσαν στο κενό: άνδρες με στολές παραλλαγής, κάποιοι με τουρμπάνια όπως αυτά που φορούν νομάδες στο Νταρφούρ, εξακολουθούν να σκορπούν τρόμο στο Χαρτούμ, ενώ γίνονται αεροπορικά πλήγματα του στρατού σε πυκνοκατοικημένους τομείς.
Πολλοί κάτοικοι έχουν κλειστεί στα σπίτια τους, χωρίς ηλεκτρισμό, ούτε τρεχούμενο νερό, και βλέπουν τα στοκ των τροφίμων τους, αν είχαν, να εξανεμίζονται αφότου η πολιτική σύγκρουση ανάμεσα στους δυο στρατηγούς εκτραχύνθηκε, μεταμορφώθηκε σε πόλεμο το Σάββατο.
Πολιτικοί και διπλωμάτες τους πίεζαν να συμφωνήσουν στο χρονοδιάγραμμα και στους όρους ένταξης των παραστρατιωτικών στον τακτικό στρατό και την επανέναρξη της διαδικασίας μετάβασης της χώρας στη δημοκρατία. Συμφωνία δεν υπήρξε· οι στρατηγοί έβγαλαν τα όπλα.
Την τέταρτη ημέρα των μαχών, στα ελάχιστα μπακάλικα που απέμεναν ανοιχτά οι καταστηματάρχες παραδέχονταν πως δεν θα αντέξουν πολύ ακόμα, ελλείψει εφοδιασμού. Οι κάτοικοι αρχίζουν να φεύγουν προς την επαρχία, προς νότο, όπου δεν γίνονται μάχες.
Κάτω από έναν ουρανό στον οποίο υψώνονται στήλες μαύρου πυκνού καπνού από τα αρχηγεία του στρατού και των παραστρατιωτικών, άλλοι έψαχναν τρόφιμα, ή μια γεννήτρια.
Στο Χαρτούμ «πάνε τέσσερις μέρες που δεν έχουμε κοιμηθεί», είπε η Ντάλια, 37 ετών.
Ο πιο πρόσφατος απολογισμός των θυμάτων, που δόθηκε από τον ΟΗΕ, έκανε λόγο για 185 νεκρούς σε όλη τη χώρα. Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις και υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών έχουν ανακοινώσει πως ανέστειλαν κάθε δραστηριότητα, δεν είναι σε θέση να προσφέρουν βοήθεια.
Τη Δευτέρα, αμερικανική διπλωματική οχηματοπομπή έγινε στόχος πυρών και ο πρεσβευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέστη «επίθεση μέσα στην κατοικία του» στο Χαρτούμ. Η σουδανική διπλωματία –πιστή στον στρατηγό Μπουρχάν– κατηγόρησε τους παραστρατιωτικούς.
Οι ΗΠΑ δεν καταρτίζουν σχεδιασμούς για επιχείρηση απομάκρυνσης πολιτών
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιερ δήλωσε την Τρίτη ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν καταρτίζει «αυτή τη στιγμή» σχεδιασμούς για τη διεξαγωγή επιχείρησης εσπευσμένης απομάκρυνσης πολιτών των ΗΠΑ από το Σουδάν, όπου χθες συνεχίζονταν οι μάχες ανάμεσα στον στρατό και τους παραστρατιωτικούς, παρότι συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός.
Η κυρία Ζαν-Πιερ σημείωσε κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των διαπιστευμένων συντακτών πως οι Αμερικανοί που βρίσκονται στο Σουδάν θα πρέπει να κάνουν δικές τους διευθετήσεις για «να μείνουν ασφαλείς».
Αντίθετα, η διοίκηση της Μπούντεσβερ –των ομοσπονδιακών ένοπλων δυνάμεων της Γερμανίας– ετοιμάζεται να υποστηρίξει το υπουργείο Εξωτερικών αν απαιτηθεί επιχείρηση εσπευσμένης απομάκρυνσης υπηκόων της χώρας από τη σουδανική επικράτεια.
Εκπρόσωπος της διοίκησης επιχειρήσεων εξήγησε χθες στο Γερμανικό Πρακτορείο πως η Μπούντεσβερ διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό για τέτοια σενάρια, που διατηρεί «μόνιμα σε επιφυλακή» για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να επιχειρήσει.
Στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής πρόληψης κρίσεων, οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις διατηρούν μέσα για την εσπευσμένη απομάκρυνση πολιτών από ξένα κράτη και επίσης συνεισφέρουν μέλη σε ομάδες υποστήριξης, που συμβουλεύουν πρεσβείες στη διαχείριση κρίσεων.
Το γερμανικό ΥΠΕΞ ανέφερε προχθές Δευτέρα πως «χαμηλός τριψήφιος αριθμός» Γερμανών ενδέχεται να χρειαστεί να απομακρυνθεί εσπευσμένα.
Δεν δόθηκαν λεπτομέρειες για το προσωπικό της Μπούντεσβερ που θα συμμετείχε σε ενδεχόμενη επιχείρηση εκκένωσης για λόγους ασφαλείας.
Με πληροφορίες και από ΑΠΕ-ΜΠΕ
