Η 16η Σύνοδος Κορυφής των BRICS που διεξάγεται στο Καζάν της Ρωσίας (22-24 Οκτωβρίου 2024) αποτελεί μια κρίσιμη πλατφόρμα για την επανεξέταση των παγκόσμιων γεωπολιτικών και οικονομικών ισορροπιών, ιδιαίτερα ενόψει των αυξανόμενων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η διεθνής τάξη.
Ας κάνουμε μια πιο βαθιά ανάλυση:
1. Αποδολαριοποίηση και Οικονομική Απεξάρτηση από τη Δύση
Μια από τις βασικές προτεραιότητες της συνόδου είναι η μείωση της εξάρτησης από το δολάριο στις διεθνείς συναλλαγές. Οι BRICS έχουν υιοθετήσει στρατηγικές αποδολαριοποίησης για να περιορίσουν την επιρροή των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία του συστήματος BRICS Pay, ενός εναλλακτικού μηχανισμού πληρωμών, και τη συζήτηση για έναν πιθανό κοινό νόμισμα των BRICS. Ωστόσο, το εγχείρημα αυτό αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες, κυρίως λόγω της κυριαρχίας του δολαρίου σε κρίσιμους τομείς όπως οι αγορές εμπορευμάτων και οι διεθνείς συναλλαγές.
Η πίεση για αποδολαριοποίηση δεν είναι απλώς οικονομική, αλλά και γεωπολιτική. Με την κυριαρχία των ΗΠΑ στη χρήση του δολαρίου και των κυρώσεων μέσω διεθνών οικονομικών συστημάτων (π.χ. SWIFT), οι BRICS επιδιώκουν να διασφαλίσουν τη νομισματική τους αυτονομία. Παρότι η Κίνα και η Ρωσία ηγούνται αυτών των προσπαθειών, υπάρχει σκεπτικισμός από χώρες όπως η Ινδία, που προτιμά να διατηρεί πολυδιάστατες διπλωματικές στρατηγικές.
2. Διεύρυνση και Δυναμική των BRICS
Η διεύρυνση της ομάδας BRICS με νέα μέλη, όπως το Ιράν, η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αποτελεί μια ισχυρή ένδειξη ότι η ομάδα προσανατολίζεται σε ένα πιο πολυπολικό παγκόσμιο σύστημα. Οι BRICS προσπαθούν να προσφέρουν ένα εναλλακτικό μοντέλο διεθνούς συνεργασίας, αποστασιοποιημένο από τη Δυτική κυριαρχία. Με τη διεύρυνση αυτή, η ομάδα ενισχύει τις επιρροές της στον τομέα της ενέργειας και των στρατηγικών πόρων, ειδικά σε μια περίοδο όπου η παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια κλονίζεται.
Αυτή η διεύρυνση όμως, πέρα από τα θετικά, δημιουργεί και προκλήσεις. Οι διαφορές στις πολιτικές και στρατηγικές προτεραιότητες μεταξύ των μελών μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολίες στη λήψη κοινών αποφάσεων. Η Ινδία, για παράδειγμα, διατηρεί πολυδιάστατες διπλωματικές σχέσεις, ενώ η Κίνα και η Ρωσία επιδιώκουν πιο σαφή εναλλακτική στη Δύση.
3. Διμερείς Συναντήσεις και Γεωπολιτική Επιρροή
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν πρόκειται να πραγματοποιήσει περίπου 20 διμερείς συναντήσεις κατά τη διάρκεια της συνόδου, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της προσωπικής διπλωματίας. Οι συναντήσεις με ηγέτες όπως ο Σι Τζινπίνγκ, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Αντόνιο Γκουτέρες, δείχνουν ότι η Ρωσία επιδιώκει να εδραιώσει τις σχέσεις της με στρατηγικούς συμμάχους, ειδικά ενόψει των κυρώσεων από τη Δύση.
Οι διμερείς συνομιλίες με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Γκουτέρες αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς θα συζητηθούν ζητήματα όπως οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και η σύγκρουση στην Ουκρανία. Η παρουσία του Γκουτέρες, παρά τις έντονες επικρίσεις για τις πράξεις της Ρωσίας στην Ουκρανία, δείχνει τη σημασία που δίνει ο ΟΗΕ στις πολυμερείς διαπραγματεύσεις.
4. Παγκόσμια Ανάπτυξη και Συνεργασία
Η Σύνοδος BRICS επίσης επικεντρώνεται σε ζητήματα επισιτιστικής ασφάλειας, ενέργειας και βιώσιμης ανάπτυξης. Η Ρωσία, ως οικοδέσποινα της συνόδου, επιδιώκει να προωθήσει συνεργασίες σε τομείς στρατηγικών υποδομών και γεωργίας, που θεωρούνται κρίσιμοι για την παγκόσμια σταθερότητα.
Συνολικά, η Σύνοδος Κορυφής των BRICS το 2024 δεν είναι απλώς μια τυπική συνάντηση κορυφής. Αποτελεί ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για τη διαμόρφωση της παγκόσμιας τάξης, καθώς οι BRICS προσπαθούν να αμφισβητήσουν την κυριαρχία της Δύσης και να προωθήσουν έναν πιο ανεξάρτητο και πολυμερή κόσμο.
του Δημήτρη Κουτσούκου
