Έντονο προβληματισμό προκαλούν τα στοιχεία για τα χαμένα χειρουργεία της πανδημίας που παρουσιάζει η νέα έκθεση του ΚΕΠΥ (Κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτική Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας) με τίτλο: «Οι χαμένες χειρουργικές επεμβάσεις του ΕΣΥ και τα «δωρεάν» απογευματινά χειρουργεία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Κατά τη χρονική περίοδο 2020-23 τα χαμένα χειρουργεία στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, υπολογίζονται σε 360.000 έως 540.000 χαμένες χειρουργικές επεμβάσεις ανάλογα με το αν συγκρίνει κανείς με τα επίπεδα των χειρουργικών επεμβάσεων του 2019 (προ πανδημίας) ή τα επίπεδα χειρουργικών επεμβάσεων της πενταετίας 2014-19 (επίσης προ πανδημίας).
Μετά την πανδημία ο όγκος των χειρουργικών επεμβάσεων (2023) υπολείπεται κατά 5% σε σχέση με τις χειρουργικές επεμβάσεις προ πανδημίας (2019)
Την περίοδο που εξετάζει η έκθεση του ΚΕΠΥ το Εθνικό Σύστημα Υγείας βρέθηκε σε ένα ιδιότυπο lockdown εξαιτίας της της πανδημίας αλλά αυτό δεν δικαιολογεί από μόνο του το χαμένο έδαφος σε ένα υποστελεχωμένο και υποχρηματοδοτούμενο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με την έκθεση, ακόμη και στα τέλη του 2023, ένα χρόνο δηλαδή μετά το τέλος της πανδημίας, τα επίπεδα της χειρουργικής δραστηριότητας στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, δεν είχαν ανακάμψει στα προ πανδημίας επίπεδα, με τον όγκο των χειρουργικών επεμβάσεων το 2023 να υπολείπεται κατά 5% σε σχέση με τις χειρουργικές επεμβάσεις του 2019 προ πανδημίας.
Εκτίναξη των χρόνων αναμονής
Η μειωμένη αυτή χειρουργική δραστηριότητα των τελευταίων τεσσάρων ετών στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, τονίζει η επιστημονική ομάδα του ΚΕΠΥ, «πέραν των σημαντικών και αποδεδειγμένων αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία του πληθυσμού, έχει οδηγήσει στη συσσώρευση πλήθους χειρουργικών περιστατικών στις λίστες αναμονής για χειρουργεία και στην εκτίναξη των χρόνων αναμονής για αναγκαίες χειρουργικές επεμβάσεις».
Το εκρηκτικό αυτό πρόβλημα «παρά το ότι έχει επισημανθεί και τεκμηριωθεί με πλήθος επιστημονικών δημοσιεύσεων σταθερά από το 2021 και μετά, παρέμεινε αναπάντητο επί σειρά ετών» σημειώνουν οι συγγραφείς της έκθεσης επισημαίνοντας ότι «η έστω καθυστερημένη του αναγνώριση από πλευράς υπουργείου Υγείας είναι αναγκαία άλλα όχι ικανή προϋπόθεση για την επίλυση του».
Στην κυβέρνηση γνωρίζουν καλά το μέγεθος του προβλήματος και επιχειρούν με «ασπιρίνες» να κρατήσουν το δημόσιο σύστημα υγεία εν ζωή. Τα 34.000 «δωρεάν», χρηματοδοτούμενα από το ΤΑΑ, απογευματινά χειρουργεία στα νοσοκομεία του ΕΣΥ και τις ιδιωτικές κλινικές το 2025, «πέραν του ότι αποτελούν σταγόνα στο ωκεανό των εκατοντάδων χιλιάδων χαμένων χειρουργείων της τελευταίας 4ετίας, δεν έχουν επενδυτικό χαρακτήρα, δεν δημιουργούν δηλαδή τις αναγκαίες προϋποθέσεις σε υλικές υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό για την μακρόπνοη αντιμετώπιση του χρόνιου προβλήματος των αναμονών για χειρουργικές επεμβάσεις στη χώρα μας», αναφέρει η έκθεση του ΚΕΠΥ.
«Σταγόνα στον ωκεανό» τα 34.000 δωρεάν απογευματινά χειρουργεία
«Επιδίωξη του υπουργείου Υγείας είναι η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών του ΕΣΥ»
Ομοίως, συνεχίζει, «η θεσμοθέτηση των επί πληρωμή απογευματινών χειρουργείων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, σε μια χώρα με τη 2η υψηλότερη ιδιωτική δαπάνη υγείας και τις υψηλότερες αυτοαναφερόμενες λόγω κόστους ανικανοποίητες ανάγκες υγείας στην Ευρώπη, είναι ένα κοινωνικά άδικο μέτρο, το οποίο μετακυλίει επιπλέον χρηματοδοτικά υγειονομικά βάρη στα ήδη υπέρμετρα οικονομικά βεβαρημένα νοικοκυριά στην Ελλάδα».
Η έκθεση είναι καταπέλτης για τις πολιτικές που εφαρμόζει στον ευαίσθητο τομέα της Υγείας η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
«Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση αξιοποιεί τα «δωρεάν» απογευματινά χειρουργεία του ΤΑΑ προκειμένου, μεταξύ άλλων, να διαφημίσει και τελικά να εμπεδώσει τη λειτουργία των ιδιωτικών απογευματινών χειρουργείων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Προκύπτει δηλαδή ότι βασική επιδίωξη του Υπουργείου Υγείας είναι η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών του ΕΣΥ και όχι η ενδυνάμωση τους με προσωπικό και εξοπλισμό», σημειώνει το κείμενο που υπογράφουν οι Ηλίας Κονδύλης, αναπληρωτής καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας-Πολιτικής της Υγείας στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ, Χαράλαμπος Οικονόμου, καθηγητής Κοινωνιολογίας και Πολιτικής Υγείας, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, και Αλέξης Μπένος, ομότιμος καθηγητής Υγιεινής-Κοινωνικής Ιατρικής στο ΑΠΘ.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Κατά τη χρονική περίοδο 2020-23 παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές στον αριθμό των χειρουργικών επεμβάσεων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, με μεγάλη διακύμανση αυτών των μεταβολών μεταξύ των Υγειονομικών Περιφερειών.
Πιο συγκεκριμένα το 2020, το πρώτο έτος της πανδημίας COVID-19, παρατηρήθηκε μία μέση μείωση στις χειρουργικές επεμβάσεις στα νοσοκομεία του ΕΣΥ κατά 23% (η οποία κυμάνθηκε από -20% στην 7η ΥΠΕ της Κρήτης, έως -32% στην 3η ΥΠΕ της Μακεδονίας). Το 2021, το δεύτερο έτος της πανδημίας COVID-19, παρατηρήθηκε μία μέση μείωση στις χειρουργικές επεμβάσεις στα νοσοκομεία του ΕΣΥ κατά 28% (η οποία κυμάνθηκε από -14% στην 7η ΥΠΕ της Κρήτης, έως -41% στην 3η ΥΠΕ της Μακεδονίας).
Τα έτη 2022 και 2023 παρατηρήθηκε μια σταδιακή αύξηση των χειρουργικών επεμβάσεων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, χωρίς όμως η χειρουργική δραστηριότητα των δημόσιων νοσοκομείων να ανακάμπτει στα προ-πανδημίας επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα το 2023 οι χειρουργικές επεμβάσεις στο ΕΣΥ ήταν κατά 5% λιγότερες σε σχέση με το έτος 2019, με μεγάλη διακύμανση αυτής της υστέρησης μεταξύ των υγειονομικών περιφερειών (από -1% στην 6η ΥΠΕ της Πελοποννήσου, έως -11% στην 3η ΥΠΕ της Μακεδονίας).
Υπολογίζεται ότι σε σχέση με το 2019, κατά τη χρονική περίοδο 2020-23 χάθηκαν από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ σωρευτικά 359.630 χειρουργικές επεμβάσεις, εκ των οποίων το 42% (151.952 χειρουργικές επεμβάσεις) αφορά σε νοσοκομεία της 1ης και 2ης ΥΠΕ σε Αττική και Πειραιά και το 35% (125.653 χειρουργικές επεμβάσεις) σε νοσοκομεία της 3ης και 4ης ΥΠΕ σε Μακεδονία και Θράκη.
Υπολογίζεται τέλος ότι σε σχέση με τη τάση της περιόδου 2014-19, κατά τη χρονική περίοδο 2020-23 χάθηκαν από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ σωρευτικά 544.914 χειρουργικές επεμβάσεις.
