Περιφέρεια Αττικής: Σειρά παρατυπιών και εκτεταμένη κακοδιαχείριση κατά την περίοδο 2020-2023

Σειρά παρατυπιών και κραυγαλέες περιπτώσεις κακοδιαχείρισης των οικονομικών τόσο της Περιφέρειας Αττικής όσο και του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου (ΕΣΔΝΑ) κατά την περίοδο 2020 – 2023, (επί διοίκησης Γιώργου Πατούλη) καταγράφουν τα δύο πορίσματα του διαχειριστικού ελέγχου που πραγματοποίησε το Σώμα Ορκωτών Λογιστών και κατατέθηκαν προ ημερών στο γραφείο του Οικονομικού Εισαγγελέα από τον νυν περιφερειάρχη Αττικής, Νίκο Χαρδαλιά.

Στο επίκεντρο των ερευνών του Οικονομικού Εισαγγελέα βρίσκονται 13 συμβάσεις έργων, ύψους 299 εκ. ευρώ, όπου υπήρχε μόνο μια έγκυρη τελική προσφορά και 297 απευθείας αναθέσεις συνολικού προϋπολογισμού 15,9 εκ. ευρώ

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στα πορίσματα εντοπίζονται αρκετές περιπτώσεις διαγωνισμών, στους οποίους συμμετείχε… μόλις ένας υποψήφιος. «Στην πλειοψηφία των έργων διαπιστώθηκε ότι συμμετείχε στη διαδικασία μόνον ένας φορέας, ο οποίος και τελικά επιλεγόταν, με ασήμαντη ή ακόμα και με μηδενική προσφορά έκπτωσης σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό του έργου» αναφέρει το ένα εκ των πορισμάτων.

Σε άλλες περιπτώσεις, αν και υπήρχαν περισσότεροι συμμετέχοντες, οι προσφορές τους απορρίπτονταν «για τυπικούς λόγους», αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο σε συγκεκριμένους αναδόχους. Αίσθηση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι για πολλά από τα έργα που υλοποιήθηκαν την τετραετία Πατούλη, ο προϋπολογισμός τους καθορίστηκε χωρίς επαρκή τεκμηρίωση. Μάλιστα ουκ ολίγες φορές το τελικό κόστος των έργων διογκώθηκε μέσω αλλεπάλληλων συμπληρωματικών συμβάσεων, ανεβάζοντας δραματικά το συνολικό ύψος των δαπανών.

Σύμφωνα με πληροφορίες από κύκλους της Εισαγγελίας και της Δικαιοσύνης, στο επίκεντρο των ερευνών βρίσκονται 13 συμβάσεις έργων συνολικού προϋπολογισμού 299.222.416 ευρώ (+ ΦΠΑ). Σε αυτές, αν και συνυποβάλλονται προσφορές από διάφορες εταιρείες για το κάθε έργο, τελικά, τελικά προκύπτει μόνο μία έγκυρη, η οποία οδηγεί σε εκπτώσεις 1%-3%. Έτσι, στους 13 διαγωνισμούς υπάρχει αθροιστική έκπτωση μόλις 6,5 εκατ. ευρώ (2,17%).

Ειδικότερα:

• Σε έργο ύψους 18,448 εκατ. ευρώ υπήρξαν τέσσερις προσφορές εταιρειών. Οι τρεις ακυρώθηκαν καθώς η πρώτη εταιρεία δεν κατέθεσε την απαραίτητη εγγυητική επιστολή, η δεύτερη δεν επισύναψε κανένα δικαιολογητικό, η τρίτη δεν απέστειλε ηλεκτρονική επιβεβαίωση της εγγυητικής και απέμενε μόλις μία που κάλυπτε όλες τις προϋποθέσεις οπότε της δόθηκε το έργο.
• Σε διαγωνισμό για άλλο έργο, ύψους 24,697 εκατ. ευρώ, συμμετείχαν τρεις εταιρείες με τις δύο να μην καλύπτουν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις και η τρίτη να παίρνει τη δουλειά.
• Ομοίως για έργο ύψους 44 εκατ. ευρώ, δύο προσφορές εταιρειών κρίθηκαν άκυρες και απέμενε μόνο μια, που αναδείχθηκε τελικά ανάδοχος.
• Σε ένα ακόμη έργο, προϋπολογισμού 8.883.360 ευρώ, κατατέθηκαν ξανά τρεις προσφορές και πάλι οι δύο ακυρώθηκαν λόγω έλλειψης εγγυητικής επιστολής και μη κατάθεσης δικαιολογητικών αντιστοίχως.

Σε πέμπτο διαγωνισμό, για έργο 9.295.238 ευρώ, κατατέθηκαν τρεις προσφορές εταιρειών μα μόνο μία συμμετείχε τελικά ως έγκυρη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα πορίσματα, σε πολλούς διαγωνισμούς μετέχει σταθερά μια εταιρεία που καταθέτει προσφορά με έκπτωση 1% και πάντα απορρίπτεται γιατί στο τέλος δεν καταθέτει εγγυητική επιστολή. Παράλληλα επισημαίνονται τα εξής:

• Οι προϋπολογισμοί των έργων καθορίζονται χωρίς επαρκή τεκμηρίωση, ενώ σε περιπτώσεις όπου αναφέρεται ότι έχει προηγηθεί έρευνα αγοράς, δεν υπάρχουν έγγραφα που να την αποδεικνύουν.
• Πολλές από τις δαπάνες που αφορούν συμβάσεις με απευθείας ανάθεση δεν περιλαμβάνονται στον αρχικό προϋπολογισμό, αλλά προστίθενται εκ των υστέρων μέσω τροποποιήσεων.
• Η επίκληση κατεπείγουσας ανάγκης ως λόγος για την επιλογή της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης δεν τεκμηριώνεται επαρκώς σε αρκετές περιπτώσεις.
• Οι μελέτες που συνοδεύουν τις συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών εμφανίζουν ελλείψεις, καθώς δεν παρέχουν λεπτομερή στοιχεία για τα ποσοτικά χαρακτηριστικά των υπό ανάθεση εργασιών.
• Δεν υπάρχουν σαφώς καθορισμένα κριτήρια για την επιλογή των οικονομικών φορέων που προσκαλούνται να υποβάλουν προσφορά, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις η διαδικασία να περιορίζεται σε έναν μόνο υποψήφιο.
• Διαπιστώνεται επαναλαμβανόμενη ανάθεση έργων σε συγκεκριμένους αναδόχους, γεγονός που εγείρει ερωτήματα ως προς τη διαφάνεια και τον ανταγωνισμό.
• Σχεδόν σε όλα τα εξεταζόμενα έργα, οι διακηρύξεις περιλαμβάνουν ρήτρα Δικαιώματος Προαίρεσης του αναδόχου, με δυνατότητα αύξησης του αρχικού συμβατικού ποσού κατά 50% έως και 100%.
• Σε αρκετές περιπτώσεις, έργα εκτελέστηκαν μέσω διαδοχικών συμβάσεων, όπου αν και αφορούσαν το ίδιο αντικείμενο, το κόστος τους παρουσίασε σημαντικές αυξήσεις, χωρίς να παρέχεται σαφής και τεκμηριωμένη αιτιολόγηση για τις οικονομικές διαφοροποιήσεις.

Σύμφωνα με τις πηγές του ΑΠΕ, εντοπίστηκαν πολλές μελέτες με αμφίβολα παραδοτέα και υπερτιμημένες, που θα μπουν στο μικροσκόπιο των εισαγγελικών αρχών, καθώς διαπιστώθηκαν 297 απευθείας αναθέσεις, συνολικού ύψους 15,9 εκατ. ευρώ.

Μάλιστα υπήρξε εταιρεία που έλαβε οκτώ συμβάσεις για απολυμάνσεις, μυοκτονίες και οφιοαπώθηση, με το κόστος να φτάνει τα 3,7 εκατ. ευρώ, ενώ άλλες δύο εξασφάλισαν τέσσερις ακόμη συμβάσεις για το ίδιο αντικείμενο, αξίας 1,86 εκατ. ευρώ. Ποσά υπερβολικά υψηλά σε σύγκριση με αντίστοιχες συμβάσεις άλλων φορέων.

Επίσης, ερωτηματικά προκαλούν και οι δύο Προγραμματικές Συμβάσεις, της Περιφέρειας -για την αντιμετώπιση των συνεπειών της COVID-19- με τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, πρόεδρος του οποίου ήταν ο τότε περιφερειάρχης Γ. Πατούλης., Εμφανίζονται πάνω από 1,5 εκατ. ευρώ σε συμβάσεις από την Περιφέρεια προς τον ΙΣΑ, χωρίς τα απαραίτητα απολογιστικά, γεγονός που καθιστά όλο το παραδοτέο να τίθεται προς αμφισβήτηση. Επιπλέον, χαρακτηριστικό παράδειγμα κακοδιαχείρισης αποτελεί η προμήθεια από την Περιφέρεια 200.000 μασκών, από εταιρεία με έδρα την Κύπρο, αντί 160.000 ευρώ, με τους ελεγκτές να διαπιστώνουν ότι η συγκεκριμένη εταιρεία δραστηριοποιούνταν στο χονδρικό εμπόριο παλετών.

Σε ότι αφορά τον ΕΔΣΝΑ, την περίοδο 2009 – 2023 ένα συγκεκριμένο δικηγορικό γραφείο έχει λάβει

891 παραστατικά αμοιβών συνολικού ύψους 3,223 εκατ. ευρώ.

Το συγκεκριμένο νομικό γραφείο παραπέμπει σε συγγένεια πρώτου βαθμού με πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ. Οι 448 εξ αυτών, αφορούν την περίοδο 2019-23, με το σύνολο των αμοιβών, να ανέρχονται σε 1.236.147 ευρώ.

Επίσης εντύπωση προκαλούν και οι απευθείας αναθέσεις του ΕΔΣΝΑ την περίοδο 2020-2023 ως προς το ύψος των δαπανών όσο και ως προς το αντικείμενο των συμβάσεων.

• Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το έργο προμήθειας οξειδωτικών για απορρύπανση, απόσμηση και προστασία της χωματερής της Φυλής από τον κορονοϊό. Η αρχική σύμβαση ανήλθε σε 5 εκατ. ευρώ, ενώ μέσω δικαιώματος προαίρεσης προστέθηκαν επιπλέον 673.000 ευρώ. Ωστόσο, η εταιρεία που ανέλαβε το έργο είχε ως κύρια δραστηριότητα την εμπορία ειδών υγιεινής.
• Εξίσου αξιοσημείωτη είναι και η απευθείας ανάθεση συμβάσεων ύψους 231.000 ευρώ σε συγκεκριμένη εταιρεία για τη δημιουργία μοντέλων εικονικής περιήγησης μέσω 3D τεχνολογίας στις εγκαταστάσεις της χωματερής.

Το πόρισμα θέτει και ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση των οικονομικών του ΕΔΣΝΑ. Τα ετήσια έσοδα του Συνδέσμου ξεπερνούν τα 90 εκατ. ευρώ, με το 50% να προορίζεται για επιχορηγήσεις προς τους δήμους που επηρεάζονται από τη λειτουργία της χωματερής και το υπόλοιπο για έργα, λειτουργικά έξοδα και ανελαστικές δαπάνες, όπως οι μισθοί. Ωστόσο, κατά την τετραετία 2020-2023, ο ΕΔΣΝΑ πραγματοποίησε αναθέσεις ύψους 395 εκατ. ευρώ, ποσό που ξεπερνά τα έσοδά του, οδηγώντας στη δημιουργία χρεών, ζημιών και απαιτήσεων για τόκους υπερημερίας.

Σημειώνεται ότι ο περιφερειάρχης Νίκος Χαρδαλιάς κατά την κατάθεση των πορισμάτων στον Οικονομικό Εισαγγελέα δεν έκανε κανένα σχόλιο για το θέμα. Επανέλαβε ότι “η διαφάνεια αποτελεί ζήτημα αξιοπρέπειας και ευθύνης», και πως “επιδίωξη μέσω των ελέγχων, είναι να έρθουν «όλα στο φως». Στο πλαίσιο αυτό ο ίδιος, στα μέσα της εβδομάδας, ενημέρωσε για τα πορίσματα, τους επικεφαλής των παρατάξεων του Περιφερειακού Συμβουλίου, ζητώντας τη στήριξή τους, ώστε να μην μείνει καμία «σκιά».