Περίπου 2-2,5 μήνες πρέπει να περιμένουν οι ογκολογικοί ασθενείς για την ακτινοθεραπεία τους στα δημόσια νοσοκομεία, με αποτέλεσμα να κατευθύνονται στον ιδιωτικό τομέα προκειμένου να καλύψουν την ανάγκη τους για ακτινοθεραπεία.
Η επιλογή αυτή όμως, δεν γίνεται με το …αζημίωτο, αφού αναγκάζονται να βάλουν βαθειά το χέρι στην τσέπη, παρά την κάλυψη του ΕΟΠΥΥ. Οι χρεώσεις μπορεί να ξεπεράσουν τις 5.000 ευρώ ανά ασθενή, ανεβάζοντας τον τζίρο πάνω από τα 300 εκατ. ευρώ τα τελευταία 12 χρόνια.
Στο ίδιο διάστημα, έχει συντελεστεί μια κοσμογονία στην ανανέωση του ακτινοθεραπευτικού εξοπλισμού, τόσο στον ιδιωτικό τομέα, όσο και στο δημόσιο – εδώ όμως, κυρίως μέσω κοινοτικών κονδυλίων και δωρεών. Η νέα τεχνολογία επιτρέπει αποτελεσματικότερες θεραπείες με ταυτόχρονη προστασία των παρακείμενων υγιών ιστών.
Είναι ξεκάθαρο. Ο ασθενής δεν πάει στις ιδιωτικές κλινικές για πολυτέλεια. Πάει, γιατί δεν βρίσκει θέση στα Δημόσια νοσοκομεία.
Ο Συντονιστής Διευθυντής της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογικής κλινικής του νοσοκομείου Αλεξάνδρα και π. πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Γιώργος Πισσάκας
Ο Συντονιστής Διευθυντής της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογικής κλινικής του νοσοκομείου Αλεξάνδρα και π. πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Γιώργος Πισσάκας, μιλώντας στο in.gr για την πορεία της Ακτινοθεραπείας στη χώρα σημείωσε ότι «Το Κράτος με την δημιουργία του ΕΟΠΥΥ το 2012 κατανόησε – χάρη στην ικανότητα του τότε διευθυντή σχεδιασμού – την ανάγκη για σύγχρονη ακτινοθεραπεία των ασθενών με καρκίνο. Τότε το δημόσιο διέθετε και λίγα μηχανήματα αλλά και τα περισσότερα ήταν παλαιάς τεχνολογίας.
Έτσι δόθηκε από τότε η δυνατότητα κάλυψης και από τον ιδιωτικό τομέα προβλέποντας να μην υπάρχει καμία οικονομική επιβάρυνση πέραν της ιατρικής αμοιβής ενώ για τις πιο εξειδικευμένες τεχνικές όπως είναι οι στερεοτακτικές τεχνικές, ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει ακόμα και την αμοιβή του γιατρού και οι ασθενείς που έχουν πραγματικά ανάγκη αυτών των τεχνικών δεν πρέπει να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ. (ΦΕΚ Β’ 2408/31-08-2012).
Και ενώ αυτό έδωσε μια μεγάλη ανάσα στους ασθενείς, σιγά – σιγά άρχισε να καταστρατηγείται από τα ιδιωτικά κέντρα, τα οποία άρχισαν να ζητούν επιπλέον χρήματα. Έτσι άρχισαν να παρατηρούνται επιπλέον χρεώσεις που μπορεί να ξεπεράσουν και τις 5.000 ευρώ ανά ασθενή, δημιουργώντας έναν τζίρο της τάξης των 300 εκατ. ευρώ την τελευταία δωδεκαετία.
Είναι ξεκάθαρο. Ο ασθενής δεν πάει στις ιδιωτικές κλινικές για πολυτέλεια. Πάει, γιατί δεν βρίσκει θέση στα Δημόσια νοσοκομεία. Εν τούτοις, επειδή τα ιδιωτικά κέντρα απαιτούν – παρανόμως – από τους ασθενείς να καταβάλλουν επιπλέον αποζημίωση, οι ασθενείς εξαναγκάζονται να πληρώσουν, παρότι πολλοί στερούνται αυτής της δυνατότητας. Η πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια θα όφειλε να παρέμβει και να απαιτήσει την εφαρμογή του νόμου», επεσήμανε ο κ. Πισσάκας.
Η ακτινοθεραπεία
Όπως τόνισε ο κ. Πισσάκας, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο, γίνονται καλά. Παρότι αυξάνονται οι ασθενείς με καρκίνο η θνησιμότητα μειώνεται, λόγω των πιο έγκαιρων διαγνώσεων και των πιο αποτελεσματικών θεραπειών.
Μερίδιο σε αυτή την επιτυχία έχει η ακτινοθεραπεία, ένας από τους 3 βασικούς θεραπευτικούς πυλώνες αντιμετώπισης του καρκίνου, η οποία συμμετέχει στο 40% των ιάσεων από την νόσο.
Περίπου το 60% περίπου των ασθενών θα την χρειαστούν σε κάποια φάση της θεραπείας τους.
Σήμερα, η ακτινοθεραπευτική ογκολογία χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα θεραπείας με εξαιρετική ακρίβεια, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα μεγάλη προστασία στους φυσιολογικούς ιστούς.
Το ζητούμενο όμως, είναι η παροχή ποιοτικής ακτινοθεραπείας, την ώρα που πρέπει.
Συνεχίζοντας, επεσήμανε ότι την τελευταία δεκαπενταετία η εξέλιξη της τεχνολογίας παγκοσμίως είναι απίστευτη.
Νέος εξοπλισμός
Στη χώρα μας, χάρη στα ΕΣΠΑ και τις δωρεές με κυρίαρχη αυτή των 12 γραμμικών επιταχυντών τελευταίας τεχνολογίας από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, άλλαξε ο ακτινοθεραπευτικός χάρτης στην Ελλάδα. Στόχος ήταν όλα τα δημόσια νοσοκομεία να έχουν τουλάχιστον ένα σύγχρονο μηχάνημα, με αποτέλεσμα μια κοσμογονία στην Δημόσια Ακτινοθεραπεία
Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ο Δημόσιος Τομέας το 2018 βρέθηκε με τα δύο τρίτα του εξοπλισμού του να είναι τελευταίας τεχνολογίας και όλα τα δημόσια νοσοκομεία να έχουν την δυνατότητα να εφαρμόζουν τις πιο σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας όπως η σύμμορφη ακτινοθεραπεία (conformal radiotherapy – CRT), η ακτινοθεραπεία με πεδία διαμορφούμενης έντασης (intensity modulated radiotherapy IMRT) και η τοξοειδής ογκομετρική ακτινοθεραπεία διαμορφωμένης έντασης πεδίων (Volumetric-modulated arc therapy, VMAT).
Εξαιρετικά σημαντική ήταν και έλευση της ακτινοθεραπείας υπό απεικονιστική καθοδήγηση (IGRT), η οποία είναι πλέον διαθέσιμη σε όλα τα τμήματα. Η δυνατότητα αυτή επιτρέπει στον ακτινοθεραπευτή ογκολόγο με βάση την απεικόνιση που γίνεται στο μηχάνημα θεραπείας να γνωρίζει την θέση της περιοχής που πρέπει να ακτινοβοληθεί και των γειτονικών οργάνων που πρέπει να προστατευθούν, κάθε ημέρα πριν δοθεί η θεραπεία. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η απόλυτη ακρίβεια.
«Αυτή η πρόκληση, οδήγησε και τον ιδιωτικό τομέα σε ανανέωση των μηχανημάτων του και από το 2020 μέχρι σήμερα, τα ιδιωτικά κέντρα απέκτησαν 11 νέα μηχανήματα. Την ίδια περίοδο, τα δημόσια νοσοκομεία πρόσθεσαν και άλλα 3 μηχανήματα, εκ των οποίων τα δύο με κρατικά κεφάλαια και το άλλο με δωρεά. Εδώ θα πρέπει να σας πω ότι από το 2007 μέχρι το 2019 το Ελληνικό Κράτος διέθεσε δικά του κονδύλια μόνο για ένα μηχάνημα ακτινοθεραπείας αποδεικνύοντας πόση λίγη έγνοια είχε για την δημόσια ακτινοθεραπεία. Το 3ο μηχάνημα αποκτήθηκε και αυτό με δωρεά και είναι ένα μηχάνημα αμιγώς στερεοτακτικής ακτινοθεραπείας και το μοναδικό αμιγώς στερεοτακτικό στον δημόσιο τομέα. Και λέω αμιγώς στερεοτακτικό γιατί και άλλα μηχανήματα μπορούν πλέον να εφαρμόζουν στερεοτακτικές τεχνικές. Όμως το ότι το μηχάνημα αυτό είναι εκτός λειτουργίας από τον Αύγουστο το 2024, λέει πολλά για το πως αντιλαμβάνεται το κράτος τις ανάγκες των ασθενών», τονίζει ο κος Πισσάκας.
Η κάλυψη ανά τη χώρα
Σήμερα λειτουργούν στη χώρα 28 ακτινοθεραπευτικά κέντρα, από τα οποία 17 είναι δημόσια και 11 ιδιωτικά.
Τα 14 βρίσκονται στην Αττική (8 δημόσια και 6 ιδιωτικά), τα 6 στη Θεσσαλονίκη (4 δημόσια και 2 ιδιωτικά), τα 3 στη Λάρισα (ένα δημόσιο και δύο ιδιωτικά), δύο στην Κρήτη (ένα δημόσιο στο Ηράκλειο και ένα ιδιωτικό στα Χανιά), και από ένα δημόσιο σε Πάτρα (είναι εκτός λειτουργίας το άλλο δημόσιο) , Ιωάννινα και Αλεξανδρούπολη.
Σε αυτά τα κέντρα, λειτουργούν 55 ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα και 3 αμιγώς στερεοτακτικά. Στο δημόσιο λειτουργούν 30 μηχανήματα (με τα δύο όμως να υπολειτουργούν λόγω παλαιότητας) και 1 στερεοτακτικό και στον ιδιωτικό τομέα 25 μηχανήματα και 2 στερεοτακτικά.
«Παρά την μεγάλη ποιοτική ώθηση από το 2018 στην Δημόσια Ακτινοθεραπεία το πρόβλημα των αναμονών παρέμενε εξαιρετικά έντονο, αφού έφτανε και τους 5-6 μήνες.
Και όπως καταλαβαίνετε, αυτό κόστιζε ζωές», τόνισε ο κ. Πισσάκας και πρόσθεσε:
«Ευτυχώς, μετά από πολλή προσπάθεια το 2020 το Υπουργείο, μας άκουσε και προχώρησε στην καθιέρωση της ολοήμερης λειτουργίας των ακτινοθεραπευτικών τμημάτων γεγονός το οποίο αύξησε κατά 50% τις θεραπείες στα δημόσια ακτινοθεραπευτικά και μείωσε τις αναμονές από τους 5-6 μήνες στους 2 με 2,5.
Και όταν μιλάμε για ολοήμερη λειτουργία, μιλάμε για δωρεάν θεραπεία και οι ασθενείς δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ.
Όμως οι αναμονές συνεχίζουν να είναι μεγάλες γιατί δεν αρκούν τα μηχανήματα που έχουμε, τα οποία αντιστοιχούν σε 5 ανά εκατομμύριο πληθυσμού όταν οι αντίστοιχοι αριθμοί στην Βόρεια Αμερική είναι 10,7 και στην Ευρώπη 7. Αν δε υπολογίσουμε μόνο τα δημόσια ακτινοθεραπευτικά, η αναλογία είναι 2,7 ανά εκατομμύριο.
Άρα έχουμε ανάγκη από τα Ιδιωτικά και οι ασθενείς έχουν ανάγκη και απαίτηση, το Κράτος να τους εξασφαλίζει την τήρηση του νόμου για να έχουν πρόσβαση σ’ αυτά».
Αλλαγές που έρχονται
Αναφερόμενος στο αμέσως προσεχές μέλλον, ο κ. Πισσάκας σημείωσε ότι περιμένουμε τη δημιουργία 2 νέων Κέντρων Ακτινοθεραπείας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ένα στη Λαμία και ένα στο «Σωτηρία» στην Αθήνα με 2 μηχανήματα το κάθε ένα.
Επίσης μέσω Ταμείου Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ και Περιφερειών θα δημιουργηθεί ένα ακόμη νέο Κέντρο (στη Ρόδο) με ένα μηχάνημα και θα αντικατασταθούν 5 παλαιά.
Στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης
«Όμως και μετά την υλοποίηση όλων αυτών θα συνεχίσουμε να υστερούμε σε αριθμό μηχανημάτων σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και θέλει και οργάνωση και διάθεση από το Υπουργείο να ασχοληθεί σοβαρά με τους ασθενείς που έχουν ανάγκη από ακτινοθεραπεία. Θα πρέπει να υπάρχει προγραμματισμός για να μειώσουμε την απόσταση από τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη και πρόγραμμα για έγκαιρη αντικατάσταση των μηχανημάτων, όταν αυτά ξεπερνούν το όριο ηλικίας τους», είπε ο κ. Πισσάκας και συνέχισε:
«Αυτά όμως, ακόμη και αύριο να ξεκινούσαν, θέλουν αρκετό χρόνο για να υλοποιηθούν.
Και ο καρκίνος δεν περιμένει.
Τι μπορεί να γίνει αμέσως;
Έλεγχος των παράνομων οικονομικών απαιτήσεων από τα Ιδιωτικά κέντρα για την ακτινοθεραπεία, μέτρο που θα επιτρέψει την αύξηση των διαθέσιμων μηχανημάτων για καλύτερη πρόσβαση των ασθενών. Γιατί η φροντίδα του κράτους πρέπει να στρέφεται σε αυτούς που δεν έχουν την οικονομική ευχέρεια και βρίσκονται εγκλωβισμένοι στις παράνομες απαιτήσεις των ιδιωτικών ενώ δεν μπορούν να βρουν λύση στο Δημόσιο. Θα μου πείτε ότι είναι πάρα πολλά τα εκατομμύρια αυτά τα χρόνια που εισέρευσαν παρανόμως στα ταμεία των ιδιωτικών και ποιος θα έχει το ανάστημα να τα βάλει μαζί τους.
Η Κυβέρνηση λέει αποφάσισε επανεκκίνηση.
Ας ξεκινήσει από την προστασία αυτών που δίνουν τον μεγαλύτερο και δυσκολότερο αγώνα της ζωής τους».
